کد مطلب:32764 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:38

گنجینه پرسمان » اعتقادات

آيا مي توان ذات خداوند را شناخت؟

معرفت خداي بزرگ ، يا از راه معرفت حضوري و شهودي است و يا به وسيله علم حصولي و عقلاني .
معرفت حضوري داراي مراتبي است كه پايين ترين آن در همه انسان ها وجود دارد و با تهذيب نفس و توجّه قلب ، كمال مي يابد و به مرتبه عالي معرفت اولياء الهي مي رسد كه هماره خود را در محضر او مي بينند . آري ميزان اين معرفت بستگي به مقدار و كيفيّت ارتباط قلبي هر عارفي با خدا دارد ؛ ليكن با اين همه ، هرگز كسي نمي تواند به خداوند ، آن گونه كه هست و آن سان كه خودش مي شناسد ، معرفت پيدا كند . زيرا همه موجودات جز ذات مقدّس الهي ، از نظر وجودي متناهي هستند و احاطه متناهي بر نامتناهي ، محال است .
معرفت حصولي ، به وسيله مفاهيم ذهني ، به دست مي آيد و درجات آن ، بستگي به اندازه قدرت ذهن بر تحليل دقيق و درك مفاهيم عقلي دارد . گرچه اين نوع معرفت ، با آموختن علوم عقلي ، تكامل مي يابد ، ليكن نبايد از نقش صفاي باطن و تزكيه نفس و وارستگي از آلودگي و گناه ، در اين زمينه ، غافل بود .
بنابراين ، معرفت كنه ذات خداي متعال ، چه از راه علم حضوري و شهودي و چه از راه علم حصولي ، امكان پذير نيست . چون لازمه اش احاطه قلب و دل يا عقل و فكر به خداوند است . ليكن ، در پرتو ، عبوديّت راستين ، خداوند با نوراني ساختن قلب اولياء خويش ، آنان را بر معرفت و شناخت يگانگي خود ، موفق مي دارد . در دعاي عرفه ، منسوب به امام حسين ( عليه السلام ) مي خوانيم :
« انتَ الَّذي اَشْرَقْتَ الْاَنوارَ في قلوبِ اَوْليائكَ حتّي عَرفُوك وَ وَحَّدوكَ » .